WSM od budowy VII kolonii do wybuchu wojny

VII kolonia

Projekt dwóch budynków dla VII kolonii opracowali Barbara i Stanisław Brukalscy. Oba budynki rozmieszczono na osi północ-południe - po łuku - między ul. Płońską a ul. Sierpecką. W związku z kryzysem gospodarczym na początku lat 30. XX w. dokonano wielu zmian w projekcie tej kolonii. Budynek A stanowi pierzeję ul. Suzina. Długi klatkowiec o zaokrąglonym kształcie pierwotnie posiadał charakterystyczne pasy międzyokienne pomalowane w ciemnoszarym kolorze. Z kolei budynek B to galeriowiec podzielony trzema wysuniętymi w formie ryzalitów klatkami schodowymi. Elewacja od strony dziedzińca stanowi trzy płaszczyzny. Pierwszą płaszczyzną jest elewacja samej bryły budynku mieszkalnego, drugą zaś murek osłonowy poszczególnych galerii, który przecinał się z trzecią płaszczyzną, która stanowiła ściany ryzalitów pionów komunikacyjnych. Po wojnie kompozycja elewacji dwukrotnie została zmieniona, co niekorzystnie wpłynęło na wystrój architektoniczny budynku.

Budynek A oddano do użytku 12 grudnia 1932 r. Z kolei roboty ziemne pod budowę budynku B ruszyły 21 lipca 1933 r. Budynek ten oddano do użytku 9 listopada 1934 r.

VIII kolonia kolonią „kryzysowa”

Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa otrzymała grunt od Ministerstwa Robót Publicznych pod budowę VIII kolonii między ul. Krechowiecką, Sierpecką, Suzina i Słowackiego. Projekt tej kolonii wykonali projektanci grupy „U” (Urbanistyka): Jan Chmielewski oraz Juliusz Żakowski. 

Grupa ta powstała przy Biurze Planu Regionalnego Warszawy. Architekci nadali kolonii kształt prostokąta, z dużym otwartym dziedzińcem z 15-metrowym prześwitem od strony ul. Sierpeckiej. Wysokość zabudowy została zróżnicowana na 4 i 5-kondygnacji. Budowę sfinansowano z kredytu zaciągniętego w Banku Commerciale Italiana oraz z wpłat dokonanych po podpisaniu umów patronackich z monopolami tytoniowym i spirytusowym oraz z lokat Związków Zawodowych Pracowników Kolei.

Kamień węgielny pod budowę kolonii położono 20 czerwca 1931 r., a pierwsze mieszkania oddano w marcu 1932 r. W kolonii zaprojektowano 185 mieszkań. Budynek VIII kolonii z prostokątnym dziedzińcem miał różne rozwiązania komunikacji pionowej. W części budynku znajdziemy tradycyjne klatki schodowe, ale także znane już z IV i VII kolonii galerie.

IX kolonia do wybuchu wojny

Ta kolonia powstała jako ostatnia przed wybuchem wojny, lecz została ona w pełni ukończona dopiero po wojnie.

Barbara i Stanisław Brukalscy opracowali projekt IX kolonii 1936 r., która powstała na zachód od kolonii VII. Projekt przewidywał budowę 4 budynków: budynku A (Sierpecka 5) jako budynku współśrodkowego z domem B VII kolonii oraz budynku B kolonii IX o uskokowym planie. Z kolei na zachód i na północ od budynku B przewidziano budowę budynku C i D. Ostatecznie do wybuchu wojny udało się zrealizować tylko trzy budynki.

Budowa kolonii odbywała się seriami, żeby nie czekać do zakończenia prac względem wszystkich budynków. Pierwsza część budynku A powstawała między czerwcem 1937 a marcem 1938 r. Budynek nie był w pełni ukończony, ponieważ północną część terenu zajmowała prochownia. Fragment znajdujący się bliżej ul. Sierpeckiej został ukończony dopiero po wojnie.

Z kolei w czerwcu 1938 r. rozpoczęto budowę budynku B (Próchnika 8A), którą zakończono w listopadzie tego samego roku. Natomiast budynek C (Próchnika 8) realizowano od sierpnia 1938 do czerwca 1939 r. Przy tych dwóch budynkach można zauważyć pewne nowe rozwiązania estetyczne w architekturze tych budynków. W przypadku budynku B można zauważyć bulaje (okrągłe okna). Mimo, że z daleka struktura tynków zdaje się zbliżona do tej na budynku A, chociażby z uwagi na znajdujące się boniowania, kolorystykę czy cegłę klinkierową, to budynku B i C zastosowano po raz pierwszy tynki drapane, które towarzyszyły także w powojennych realizacjach Barbary i Stanisława Brukalskich.

Zamierzoną zmianą charakteru detalu w nowych budynkach Brukalscy rozpoczęli projektowanie w duchu architektury inspirowanej formami modernistycznymi w sposób dyskretny przeszli do projektowania w charakterze bardziej dekoracyjnym. Ten sposób projektowania nazwano Stylem ‘37. Był on bliski również wielu innym modernistycznym architektom. W podobny sposób projektował Bohdan Pniewski, ale i młodsze pokolenie architektów, którzy ten styl kontynuowali jeszcze w latach powojennych.

Oryginalnym rozwiązaniem było zastosowanie w budynku C „miękkich”, sferycznych ścianek osłonowych w pionach komunikacyjnych. Niestety podczas ostatniego remontu wklęsła ściana w formie łuku została przekształcona w linię łamaną składającą się z 4 płaszczyzn, które dzielą pionowe boniowania. Zniknęły także boniowania na grzbietach ściany osłonowej, które dochodziły do otworów okiennych klatek schodowych.

O powojennej rozbudowie IX kolonii więcej przeczytacie w kolejnym artykule.