Wiktor Zając
W tym artykule przeczytasz o:
- zabytkowej kamienicy przy al. Wojska Polskiego, która zniknęła w ostatnich tygodniach;
- modernizacji Mazowieckiego Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy przy al. Wojska Polskiego;
- kontrowersyjnych decyzjach wydanych przez oba urzędy konserwatorskie;
- pierwotnym wyglądzie kamienic przy al. Wojska Polskiego 25 i ul. Felińskiego 16A;
- nadziejach na odbudowę i jej docelowym wyglądzie.
Modernizacja z pozwoleniem konserwatora
Pod adresem al. Wojska Polskiego 25 przez wiele lat mieścił się warszawski oddział Mazowieckiego Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Płocku. Sam budynek nie wyróżniał się architektonicznie – z czasem był coraz bardziej wyeksploatowany i pełen barier architektonicznych.
Dyrekcja ośrodka podjęła decyzję o modernizacji i rozbudowie obiektu od strony ul. Felińskiego. Wizualizacja inwestycji, opublikowana na stronie MWOMP, nie wzbudza entuzjazmu. Jak się okazuje, 30 maja 2022 r. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał decyzję zezwalającą na przebudowę, nadbudowę, remont, rozbiórkę oraz budowę nowego łącznika wraz z urządzeniami budowlanymi – z wyłączeniem umieszczenia na dachu paneli fotowoltaicznych na budynku B. Projekt modernizacji opracowała spółka Grupa MSP Sp. z o.o.
W uzasadnieniu decyzji ówczesny Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, prof. Jakub Lewicki, stwierdził, że planowane działania są dopuszczalne pod względem konserwatorskim i nie naruszają zabytkowej substancji budynku. Zastrzeżenia zgłosił jedynie wobec chaotycznego rozmieszczenia paneli fotowoltaicznych:
„Panele zostały zaprojektowane w sposób chaotyczny, nieregularny, niesymetryczny – bez wyraźnej kompozycji. Budynek B jest obiektem historycznym, dlatego wszelka ingerencja powinna być wyważona i przemyślana. Tutejszy organ podda analizie możliwość montażu paneli fotowoltaicznych na budynku B, pod warunkiem przedstawienia projektu zamiennego obejmującego ten zakres inwestycji” – czytamy w decyzji.
3 listopada 2022 r. konserwator wydał pierwszą decyzję zamienną dotyczącą budynku gospodarczego i ogrodzenia. Zgodził się na zmiany w zagospodarowaniu terenu polegające m.in. na rezygnacji z rozbudowy budynku gospodarczego na rzecz jego remontu, rezygnacji z wymiany ogrodzenia oraz zmianie grubości ocieplenia łącznika od strony ogrodu, co wpływało na wielkość powierzchni zabudowy i biologicznie czynnej. Zakres inwestycji rozszerzono o działkę nr 75, na której znajdował się fragment budynku gospodarczego i ogrodzenia.
Druga decyzja zamienna dotyczyła m.in. zmiany grubości docieplenia, dodania zadaszenia przy wejściu do budynku A, zmiany kolorystyki orynnowania i parapetów oraz pozostawienia istniejącej ściany zewnętrznej dobudówki od strony działki nr 58.
Trzecią decyzję zamienną wydano 8 maja 2023 r. Dotyczyła m.in. zmiany lokalizacji schodów i zadaszenia przy budynku A od strony południowej, korekty szerokości daszka nad wejściem, dodania zadaszenia nad wejściem do łącznika od strony północno-wschodniej oraz zmian w utwardzeniu i bilansie terenu. Po zakończeniu wszystkich uzgodnień 16 czerwca 2023 r. MWOMP w Płocku uzyskał pozwolenie na budowę.
Historia zabudowy i utrata autentyczności
Elewacje zabytkowej części kompleksu od strony al. Wojska Polskiego i ul. Felińskiego, przedstawione w projekcie na stronie MWOMP, znacząco odbiegają od historycznych. Jak pokazują archiwalne zdjęcia dostępne na portalu warszawa1939.pl, pierwotnie budynek przy al. Wojska Polskiego 25 był jedynie niewielką częścią większej zabudowy wpisanej dziś do gminnej ewidencji zabytków. Miał kaskadową bryłę i liczył 2–3 kondygnacje. W latach 1937–1938 do ściany szczytowej, bliżej ul. Felińskiego, dobudowano nowy, pięciokondygnacyjny budynek z charakterystycznym boniowaniem i szerokimi oknami o złotych proporcjach. Na parterze mieściły się duże witryny. Budynek ten miał pierwotnie odrębny adres – Felińskiego 16A. Po wojnie starszy obiekt nadbudowano o jedno piętro użytkowe i poddasze, co całkowicie zmieniło jego pierwotny charakter.
Zgoda na rozbiórkę i nadzieje na rekonstrukcję
Decyzją zastępczyni Stołecznego Konserwatora Zabytków Sylwii Brzezińskiej, działającej z upoważnienia Prezydenta m.st. Warszawy, wydano zgodę na dodatkowe rozbiórki w trakcie prowadzonych robót budowlanych. Pierwotny projekt zakładał rozbiórkę ścian obwodowych do wysokości 9,15 m. W toku prac okazało się jednak, że mury są mocno zdegradowane, co uniemożliwia ich zachowanie w pierwotnej formie. Wnioskodawca zwrócił się więc o pozwolenie na rozbiórkę ścian do tej samej wysokości – z wyjątkiem fragmentu od strony ul. Felińskiego, który ostatecznie pozostawiono jedynie do wysokości 2,8 m.
Z decyzji wynika, że po zakończeniu rozbiórek bryła budynku ma zostać odtworzona, tak by zachować historyczny wygląd południowo-wschodniego narożnika skrzyżowania al. Wojska Polskiego i ul. Felińskiego. Pozwolenie wydano na podstawie ekspertyzy technicznej z 17 lipca 2023 r.
Jak zapewnia Paulina Wysocka, starszy referent ds. sekretariatu MWOMP w Płocku, finalny wygląd inwestycji jest zgodny z zatwierdzonym projektem budowlanym. „Zgodnie z założeniami projektowymi bryła budynku zostanie odtworzona, co umożliwi zachowanie wyglądu południowo-wschodniego narożnika skrzyżowania ulicy Felińskiego i alei Wojska Polskiego” – podkreśla Wysocka.
Obecnie trwa dyskusja, by w ramach odbudowy ścian obwodowych przywrócić elewacjom oryginalny, historyczny wygląd. Jak udało nam się nieoficjalnie ustalić, Stołeczny Konserwator Zabytków zamierza przekonywać inwestora do korekty projektu w tym zakresie. Pozostaje mieć nadzieję, że przynajmniej część historycznych detali uda się odtworzyć.
Istotne jest, że Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków w 2022 r. zezwolił na tak szeroką modernizację, nie wydając jednocześnie zaleceń dotyczących przywrócenia historycznego wystroju elewacji. Świadczy to o tym, że nie przeanalizowano w pełni historii tych dwóch, pierwotnie odrębnych budynków. Co więcej, liczne powojenne rozbudowy doprowadziły do nadmiernego obciążenia ścian obwodowych, przez co ich nośność była zbyt mała, by przetrwać kolejne prace rozbiórkowe.
Napisz komentarz
Komentarze