Wiktor Zając
W tym artykule przeczytasz o:
- cennym dębie szypułkowym na Osiedlu Sady Żoliborskie I, który był przedmiotem wniosku o jego wycinkę;
- ekspertyzie dendrologicznej zleconej przez Spółdzielnię;
- zgodzie na wycinkę;
- zniesieniu ochrony w oparciu o plan zagospodarowania przestrzennego przez Zarząd Dzielnicy;
- inicjatywie ustanowienia "drzewa - świadka".
Administracja Osiedla WSM Żoliborz III wystąpiła pod koniec listopada 2024 r. do Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Dzielnicy Żoliborz z wnioskiem o wycinkę drzewa rosnącego w pobliżu budynku przy ul. Sady Żoliborskie 15. Przedmiotem planowanej wycinki był dąb szypułkowy o obwodzie pnia 258 cm. Dąb o przepięknym pokroju przez lata pięknie się prezentował między domami Osiedla Sady Żoliborskie I, zaprojektowanego przez zespół projektowy pod kierownictwem prof. Haliny Skibniewskiej. Zarówno pod względem architektonicznym, jak i urbanistycznym, osiedle to jest perełką na mapie zarówno Żoliborza, jak i całej stolicy. Na przestrzeni lat osiedle otrzymało wiele nagród. Przez ponad 60 lat osiedle stało się parkiem. Między budynkami wyrosły liczne drzewa i krzewy, z czego ich mieszkańcy mogą być dziś dumni. Niska zabudowa powtarzalnych budynków 3- i 5-kondygnacyjnych sprawia, że drzewa rosnące na tym terenie dominują w całym kompleksie budynków. Wśród nich był dąb szypułkowy rosnący między budynkami przy ul. Sady Żoliborskie 15, 15A i 17, którego korona pięknie wypełniała prostokątny teren między nimi. Ze względu na wyłamania zdrowych konarów i niekorzystne warunki atmosferyczne, dąb został poddany badaniu dendrologicznemu.
Ekspertyza dendrologiczna
Jak wynika z wniosku złożonego przez Administrację Osiedla WSM Żoliborz III, zlecona przez Spółdzielnię ekspertyza dendrologiczna została wykonana na podstawie diagnostyki podstawowej i instrumentalnej, testu obciążeniowego za pomocą zestawu DynaTim oraz badania stanu wnętrza pnia przy wykorzystaniu tomografu sonicznego Arbostic 3D. Jak zapewniła we wniosku Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa, ekspertyza została wykonana przez specjalistę posiadającego stosowne uprawnienia i kwalifikacje w zakresie prowadzenia oceny, w tym statyki drzew.
Drzewo, zgodnie z wynikami ekspertyzy dendrologicznej, ma istotne osłabienie wytrzymałości mechanicznej ze względu na konstrukcję rozwidleń. Badanie wykazało rozkład w całej nasadzie, od dolnej części do przewodnika centralnego, powodowany przez guzowatości, płytko wchodzące wgłąb pnia. Guzowatości to gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych. Jako pasożyt wnikają do drzew przez rany. Owocniki — typowe huby — tworzą na pniach, co w konsekwencji powoduje białą zgniliznę. Ze względu na ich usytuowanie w nasadach dużych konarów konstrukcyjnych, powoduje to bardzo istotne zagrożenie ich wyłamaniem. Dodatkowo powstały obryw tworzy dogodne warunki do ekspansji grzyba. Jak wskazano we wniosku, badanie wykazało również pęknięcia jednego z konarów, wskazujące na osłabienie w nasadzie konarów oraz przeciążenia pod wpływem naporu wiatru. Ponadto, w wyniku utraty dużych konarów konstrukcyjnych, doszło do dodatkowego przerzedzenia.
Zgoda na wycinkę
Pod koniec marca Urząd Dzielnicy wydał zgodę na wycinkę drzewa. W ramach zezwolenia uzależniono wycinkę od dokonania nasadzenia zastępczego. Spółdzielnia ze swojej strony proponowała nasadzenie kompensacyjne w postaci lipy drobnolistnej. Niemniej ostatecznie stanęło na tym, że WSM ma posadzić dąb szypułkowy w ramach nasadzenia zastępczego. W decyzji wskazano, że nasadzenie dębu szypułkowego będzie właściwe ze względu na miejsce i warunki siedliskowe, odznaczające się dobrą jakością. Drzewo musi posiadać pień o obwodzie 16–18 cm (mierzony na wysokości 100 cm). Nasadzenie musi zostać wykonane do końca 2025 r.
Drzewo cenne chronione w planie zagospodarowania przestrzennego
Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego Osiedla Sady Żoliborskie z 2002 r. dąb między budynkami o numerach 15, 15A i 17 został określony jako drzewo o wybitnych walorach przyrodniczo-krajobrazowych, w stosunku do którego ustalono obowiązek jego zachowania i ochrony.
W myśl zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, od obowiązku zachowania i ochrony drzewa można odstąpić jedynie w przypadku utraty walorów za zgodą zarządu gminy. W związku z faktem uznania utraty walorów przyrodniczo-krajobrazowych, do których zaliczają się nie tylko cechy wizualne, ale i cechy fizjologiczne umożliwiające zachowanie drzewa, uznano, że konieczne jest zniesienie jego ochrony.
W konsekwencji, za pomocą udzielonego pełnomocnictwa Prezydenta m.st. Warszawy, Zarząd Dzielnicy 18 marca podjął uchwałę nr 315/2025 w sprawie odstąpienia od obowiązku zachowania i ochrony.
Drzewo świadek i ogród biocenotyczny
Z chwilą, kiedy zapadła decyzja o wycince, administracja i Rada Osiedla postanowiły przeprowadzić konsultacje z mieszkańcami. Padła propozycja częściowej wycinki dębu polegającej na maksymalnym ogłowieniu drzewa z konarów i pozostawieniu ich w niewielkiej części, a przede wszystkim jego pnia. W wyniku tych rozmów zaproponowano, aby drzewo stało się „świadkiem”. „Drzewo świadek” jest to termin używany w przyrodzie i ochronie środowiska do oznaczania martwych lub umierających drzew, które zachowują się, mimo że nie żyją — ze względu na ich wartość ekologiczną i historyczną. Drzewa te pełnią rolę mikrośrodowiska dla wielu gatunków, takich jak grzyby, bezkręgowce, ptaki i nietoperze, a także mogą być świadkami ważnych wydarzeń historycznych. Pomysł ten od początku popierał zastępca burmistrza Dzielnicy Żoliborz Tomasz Mielcarz. Powstał także projekt zagospodarowania otoczenia „świadka”, który opracował Pan Łukasz Kowalski — architekt i zarazem mieszkaniec osiedla. Powstała koncepcja utworzenia w tym miejscu ogrodu biocenotycznego. W ramach tego projektu postanowiono usunąć chodnik biegnący po skosie między wejściem do osiedla od strony ul. Sady Żoliborskie w kierunku środkowego podwórka. Jak poinformował nas Dyrektor Osiedla WSM Żoliborz III Mirosław Mikielski, 7 czerwca 2025 rozłożyliśmy usunięte, pocięte konary wokół drzewa oraz rozścieliliśmy zgromadzone w pryzmach zrębki. Nieregularne skupiska kłód stanowią magazyn biomasy i wilgoci. Konary, zrębksa i podlegająca regenracji gleba zapewnią habitat dla licznych gatunków organizmów. Teren został otoczony niskim ogrodzeniem w szerszym niż planowany zakresie, włączając całą powierzchnię wypełniającego wnętrze podwórka trawnika. Pozostawiony poza ogrodzeniem pas szerokości 1 metra zostanie obsadozny krzewami żywopłotowymi, by wzmocnić barierę chroniącą teren przed penetracją ludzi.
Warto również dodać, że Dyrekcja Osiedla już wcześniej prowadziła projekty ekologiczne już wcześniej. "Projekt zielonych nasadzeń 50 metrów dalej to również jego inicjatywa i projekt "W miejsce zabaw <<wplecione>> zostały zielone krzewy owocowe i kwitnące, co ma również edukować dzieci podczas zabawy pod opieką rodziców" - podkreśla Mirosław Mikielski.
Podczas tego lata, 5 teren i roślinność będzie się spontanicznie regenerować, zaprzestanie koszenia i grabienia umożliwi roślinom rozwinąć się do stanu umożliwiwjącego przeprowadzenie inwentaryzacji gatunkowej, na podstawie której opracowany zostanie szczegółowy dobór roślin. Nowe nasadzenia pojawią sie jesienią 2025 i wiosną
2026 roku. "Przed sadzeniem opracujemy szczegółowy plan i listę roślin do zakupu. To bedzie około 200 sadzonek, w cenie około 10-20 zł za sztukę. Wraz z sadzeniem rozpoczniemy wysiew nasion roślin gatunków rodzimych odpowiednich dla stanowisko zebranych lokalnie na terenie osiedla i w Lesie Bieleńskim" - przekazał nam Dyrektor Osiedla WSM Żoliborz III.
Jak poinformowała nas Administracja Osiedla odpowiedzialna za utrzymanie kolonii Sady Żoliborskie I (nieruchomość I), w następnej kolejności zaplanujemy sadzenie roślin gatunków rodzimych takich jak: Kopytnik pospolity, Marzanka wodna, Gajowiec żółty, Miodunka ćma, Bodziszek cuchnący, Bodziszek brzoskwiniolistny, Narecznica samcza, Turzyna palczysta czy Pióropusznik strusi.
Napisz komentarz
Komentarze