W tym artykule przeczytasz między innymi o:
- patronie ulicy
- ciekawostkach z jego życia
Napoleon Stanisław Adam Feliks Zygmunt Krasiński
Ur. 19 lutego 1812 w Paryżu, zm. 23 lutego 1859 tamże – polski poeta, dramaturg i prozaik, hrabi. Jeden z trójcy wieszczów (obok Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego), największych poetów polskiego romantyzmu. II Ordynat na Opinogórze.
Debiutował w 1828 jako autor przepojonych makabrą opowieści gotyckich. Już wtedy ujawniły się najbardziej charakterystyczne cechy pisarstwa Krasińskiego: jego obsesja cierpienia, zagłady i śmierci, a przy tym wewnętrzny konflikt między życiowym konwenansem a etosem romantycznej walki narodowowyzwoleńczej. W efekcie przyniosły one obfity plon w postaci twórczości literackiej pełnej frenezji, obrazów piekielnych oraz ostrych dysonansów na tle religijnym i społecznym. W późniejszym czasie – około roku 1847, wraz z wydaniem Ostatniego – wieszcz zastąpił skrajną rozpacz dotychczasowych dzieł przesłaniem etyki chrześcijańskiej, która z czasem, uzupełniona o myśl mesjanistyczną, przerodziła się w żarliwe zawołania do ewangelicznej miłości.
Życiorys
Był potomkiem magnackiej rodziny Krasińskich herbu Ślepowron, II ordynatem opinogórskim, synem generała Wincentego i księżniczki Marii Radziwiłłówny. Urodził się w Paryżu, w domu przy Boulevard Montmartre 10. Ochrzczono go w parafialnym kościele Notre Dame de Lorette. Do chrztu trzymali go Ludwik Pac z Marią Walewską oraz Piotr Krasiński z księżną z Walewskich Jabłonowską.
Kształcił się w domu w Warszawie i Opinogórze pod kierunkiem pisarza Józefa Korzeniowskiego i Piotra Chlebowskiego (1820), później w Liceum Warszawskim (rok szkolny 1826/1827) i na wydziale prawa Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego (od jesieni 1827 do wiosny 1829 r.). Z powodu zajścia z kolegą Leonem Łubieńskim, na tle wyłamania się Krasińskiego spod solidarności koleżeńskiej z okazji patriotycznej demonstracji na pogrzebie prezesa Sądu Sejmowego Piotra Bielińskiego, ojciec wysłał go do Szwajcarii. Podczas pobytu w Szwajcarii zetknął się z literaturą i myślą europejskiego romantyzmu.
Największy wpływ na jego poglądy i całe życie miał ojciec Wincenty Krasiński – generał napoleoński, zwolennik „obozu klasyków”, a później lojalny poddany cara Rosji. Zygmunt stracił matkę w 1822 roku. Mimo buntu młodego jeszcze poety nigdy nie udało mu się wyrwać spod wpływu ojca, który ingerował zarówno w jego poglądy polityczne, jak i życie osobiste (np. wymusił małżeństwo z Elizą z Branickich, mimo miłości do Delfiny Potockiej). Krasiński pod wpływem ojca nie wziął udziału w powstaniu listopadowym i demonstracjach patriotycznych. Poddany ostracyzmowi ze strony kolegów zmuszony był przerwać studia. Opuścił ojczyznę, aby choć częściowo uwolnić się spod wpływu ojca. Odtąd przebywał przeważnie za granicą w Niemczech, Francji i Włoszech.
W roku 1829 w Genewie poznał się i zaprzyjaźnił z Anglikiem Henrykiem Reeve (korespondencję z nim wydał Józef Kallenbach, 1902, 2 tomy) i z Henrietą Villan, drugą swą miłością, po poprzednim, młodzieńczym uczuciu do kuzynki Amelii Załuskiej. W sierpniu 1830 roku spotkał się z Adamem Mickiewiczem, z którym odbył wycieczkę w Alpy.
W Warszawie i Genewie powstały juwenilia Krasińskiego, do których zalicza się dzieła takie jak Grób rodu Reichstalów (1828), Władysław Herman i dwór jego (1830), Mściwy karzeł i Masław, książę mazowiecki (1830) i Teodoro, król borów (1830). Były one wzorowane na dziełach Waltera Scotta i angielskiej powieści gotyckiej.
Dorosłość
Po roku 1831 nawiedzały go stale cierpienia fizyczne: rozstrój nerwowy, potęgowany różnicą przekonań politycznych z ojcem, dla którego był jednak uległym synem, oraz stale go trapiąca choroba oczu, grożąca ślepotą, zmuszająca do długich nieraz samotnych rozmyślań w ciemnym pokoju. Od jesieni 1832 do wiosny 1833 roku przebywał w Petersburgu z ojcem, który chciał go nakłonić do służby dla dworu rosyjskiego, ale temu żądaniu ojca się nie poddał. Po Krakowie, który go zachwycił historyczną przeszłością, i Wiedniu, gdzie leczył oczy, udał się do Włoch, gdzie w Rzymie w roku 1834 nawiązał romans z Joanną Bobrową (1807–1889, z Morzkowskich), który trwał do 1838. Stałym jego towarzyszem w tych podróżach był dawny kolega uniwersytecki Konstanty Danielewicz. W roku 1836 w Rzymie poznał Juliusza Słowackiego i zaprzyjaźnił się z nim.
Połowa lat trzydziestych była okresem powstania najwybitniejszych dramatów Krasińskiego, Nie-Boskiej komedii i Irydiona, którego koncepcja formowała się jeszcze w Petersburgu.
W grudniu 1838 roku w Neapolu nawiązał romans z Delfiną Potocką. Było to najsilniejsze z uczuć poety, gorąco odwzajemniane. Romans przetrwał do roku 1846, później przekształcił się w przyjaźń i wydatnie odbił się w twórczości Krasińskiego. W roku 1839 w Mediolanie zaprzyjaźnił się z Augustem Cieszkowskim, była to najtrwalsza i najściślejsza z przyjaźni poety, która wywarła wpływ na myśli ich obu (dwa tomy korespondencji wydał w 1912 r. Józef Kallenbach). W lipcu 1843 roku pod wpływem ojca ożenił się z Elizą z Branickich (1820–1876), malarką, której uczucie i zalety charakteru docenił dopiero później, gdy ochłodziło się jego uczucie do Delfiny. Eliza urodziła mu czworo dzieci: Władysława Wincentego, Zygmunta Jerzego, Marię Beatrycze (pierwszą żonę Edwarda Aleksandra Raczyńskiego) oraz Elżbietę, zmarłą 12 września 1857 roku w wieku czterech lat w Złotym Potoku.
W czasie rewolucji w Rzymie w 1848 roku wraz z Cyprianem Kamilem Norwidem bronił zagrożonego papieża Piusa IX.
Od połowy maja do września 1857 r. przebywał w Złotym Potoku, z którego wyjechał po śmierci swojej najmłodszej córki. Elżbieta została pochowana krypcie kościoła parafialnego Złotym Potoku. Na żelaznej płycie kryjącej wejście do krypty widnieje napis, prawdopodobnego autorstwa Zygmunta Krasińskiego: “To dziecie przedziwnej było urody - I nigdy w życiu nie skłamało - Takie mu świadectwo wraz ze łzami, na grobie - Składają rodzice”. W kaplicy kościoła znajduje się obraz Matki Boskiej o rysach twarzy Elżbiety autorstwa matki - Elżbiety (Elizy) Krasińskiej.
Zygmunt Krasiński zmarł na gruźlicę w dniu 23 II 1859 roku w Paryżu. Zwłoki zostały pierwotnie pochowane w podziemiach kościoła św. Magdaleny w Paryżu (26 II), skąd na przełomie maja i czerwca 1859 roku przewieziono je przez Warszawę (3 VI nabożeństwo żałobne w kościele kapucynów) do krypty grobowej Krasińskich w podziemiach kościoła w Opinogórze, gdzie spoczywają do dziś.
Poetę upamiętnia m.in. Wzgórze Krasińskiego w okolicy dawnego dworu Cieszkowskich w Wierzenicy w powiecie poznańskim, a także nazwa ulicy Zygmunta Krasińskiego w Warszawie.
Krasińskiego zwykło zaliczać się do grona tzw. Trzech Wieszczów literatury polskiej (obok Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego), choć coraz częstsze są próby zdetronizowania go przez współczesną krytykę literacką.
Napisz komentarz
Komentarze